COLUMN – De publieke zender NPO Radio 2 is aan het vernieuwen. Die vernieuwing startte met de benoeming door Henk Hagoort en Shula Rijxman (NPO Raad van Bestuur) van Jurre Bosman tot zender manager NPO Radio 2. Deze toen 37-jarige radioman was al waarnemend zendermanager in 2014 en heeft zo geleidelijk aan de taken van de vertrekkende Kees Toering overgenomen. Toering is bijna twee decennia de zendermanager van NPO Radio 2 geweest. Jan Westerhof is dan weer de algemeen directeur NPO Radio.
In de nieuwe Mediawet (die nog wel door het parlement moet) stelt de wetgever dat de publieke omroep in Nederland een nieuwe taakopdracht krijgt: het brengen van media-aanbod op de terreinen informatie, cultuur en educatie. Amusement mag als middel om een informatief, cultureel of educatief doel te bereiken of een breed en divers publiek te trekken en te binden zodat deze doelen onder de aandacht worden gebracht, aldus de nieuwe Mediawet.
Hoe zit dat bij NPO Radio 2?
En wat is er eigenlijk gebeurd sinds dat Jurre Bosman zijn taken op zich nam, met instemming van Jan Westerhof en de NPO Raad van Bestuur? Als we naar de programmering kijken vallen (per januari 2016) op werkdagen de namen Gerard Ekdom, Wouter van der Goes, Gijs Staverman, Bart Arens, Rob Stenders en ook Frank van ’t Hof in de nacht op.
Deze doen denken aan 3FM. Uiteraard is de muziek op NPO Radio 2 ietsjes jonger, maar de wijze van radiomaken van deze DJ’s is iets anders dan presentatoren als Frits Spits, Bert Kranenbarg (die blijft vooralsnog?) en anderen in het verleden maakten op NPO Radio 2. Het moet vooral luchtig en amuserend zijn. De meer inhoudelijk /cultureel/informatieve programma’s zitten nog enigszins weggestopt in het weekend bij NPO Radio 2. Spijkers met Koppen (met journalistiek, politiek en cabaret), Ha die Yora met cabaret en kleinkunst (weggestopt op zondagavond), Musical Moods (zondagnacht) en Bureau KijkindeVegte (serviceprogramma). Nu wordt zelfs het zondagavondcabaret en -kleinkunst bedreigd nu Ha die Yora stopt en waarschijnlijk plek moet maken voor het VPRO muziekprogramma van Leo Blokhuis.
In het bij de staatssecretaris door de NPO ingediende Concessiebeleidsplan 2016-2020 staat dat NPO Radio 2 een ‘verbindende zender als NPO Radio 2 vooral gericht is op mensen van dezelfde leeftijd die doorgaans dezelfde muziekvoorkeur hebben’ en ‘Zij horen op hun zender nieuwe en unieke muziek in hun genre, verslagen van concerten en achtergronden bij nieuws dat hen interesseert. Daarin zijn deze zenders dus zeker ook verrijkend.’
Verder schrijft de NPO dat de zender een ‘volwassen muziekzender die luisteraars aangesloten houdt bij het nieuws, de schatkamer van vijf decennia muziek en supporter van de Nederlandse muziekcultuur is, en als venster op de maatschappelijke en culturele agenda van Nederland fungeer’.
Je zou denken dat het een muziekzender is die de muziek onderbreekt voor breaking nieuws. De zender wordt als journalistiek en muzikaal omschreven.
Wat is de praktijk echter?
Journalistiek van hoor/wederhoor en feitencheck? In de dagprogrammering is geen journalist te ontdekken. Rob Stenders en Gerard Ekdom zijn heel leuke personages, maar alles behalve journalistiek. In feite is de zender verworden tot met name een zender van adult contemporary en contempary hit radio met in de uithoeken nog ruimte voor wat de NPO in haar eigen concessiebeleidsplan omschrijft als cultuur, evenementen, soul, cabaret en kleinkunst en de maatschappelijke en culturele agenda van Nederland.
Maar enkele uurtjes weggestopt op een zondagavond en – nacht lijkt niet zo een hele zender te rechtvaardigen. Bovendien is journalistiek en nieuws vooral voor NPO Radio 1 voorbehouden. De recente kritiek uit de Nederlandse muziekwereld over het gehalte Nederlandse en Nederlandstalige muziek op NPO Radio 2 is daarbij tekenend en typerend. De NPO verwijst daarbij naar een themazender die een heel beperkte distributie kent (Sterren.nl Radio) en bovendien geen hoofdzender is en slechts beperkte genres biedt.Ook wordt vaak de terminologie gebezigd ‘als het goede muziek is, draaien we het’ of ‘past niet bij het profiel van de zender’. Dit zijn zeer subjectieve kriteria, waarbij voorbij wordt gegaan aan het publieke karakter van NPO Radio 2.
Uiteraard wordt de kritiek die commerciële radiobazen als Erik de Zwart (Telegraaf Media Groep bij Sky Radio Group’s Radio Veronica) uit al snel weggewuifd. Maar als naar de programmering en de invulling op NPO Radio 2 wordt gekeken, dan is de praktijk een andere dan de NPO zelf opschrijft, En wat ze opschrijft om een zender te moeten zijn in het kader van unieke muziek, kan je je afvragen of radiozenders als Radio 10, Radio Veronica, 100%NL en zelfs Q-Music voor elk een groot gedeelte simpelweg voorzien in hetgeen de NPO omschrijft. Bovendien is het de vraag of de omschrijving in de officiele documenten en de praktijk van NPO Radio 2, voldoet aan de nieuwe omschrijving van de publieke taken van de NPO. Informatie, Cultuur en Educatie en journalistiek waarbij de NPO ook voldoet aan hoge journalistieke en professionele kwaliteitseisen. Het laatstgenoemde (hoge kwaliteitseisen bij journalistiek en professionaliteit), staat thans al in de Mediawet.
Kortom NPO Radio 3 min 1 = NPO Radio 2?
(D de Jong)
