COLUMN: Het Commissariaat voor de Media en de Nederlandse regering lijken zich ernstig zorgen te maken om de publieke omroep in Polen. Het is een terechte zorg. Echter, als we kijken naar de politieke bemoeienis van de Nederlandse regering met publieke media, dan is op zijn minst enige zelfreflectie op zijn plek. Niet alleen gaat de regering over het budget van de publieke Nederlandse media, maar ook heel duidelijk over benoemingen. Natuurlijk zijn er in Nederland meer checks en balances, toch wordt er bij tijd en wijlen gebruik van gemaakt.
NPO
Het hoogste orgaan van de Nederlandse Publieke omroep (NPO) wordt benoemd op opdracht van de minister bij koninklijk besluit benoemd. Oftewel een regeringsbenoeming. Zo benoemde staatssecretaris Dekker (VVD) onlangs nog zijn partijgenoot Bruno Bruins tot voorzitter van de Raad van Toezicht van de NPO. En het dagelijks bestuur (Raad van Bestuur) van de NPO kan alleen benoemd worden door de Raad van Toezicht (regeringsbenoemden dus) met instemming van de minister.
En zo kon het zijn dat Henk Hagoort zijn herbenoeming als CDA’er nog vlak voordat de huidige regering aantrad er doorheen wist te krijgen dankzij hulp van de toenmalige demissionaire CDA minister Van Bijsterveldt (de VVD/PvdA regering stond al in de startblokken). In 2018 mag – als de wet zo blijft – de door de huidige regering benoemde Raad van Toezicht instemming vragen bij de dan zittende media-minister/staatssecretaris voor een opvolger per juni 2018.
NOS
Dan de NOS. De minister benoemt aldaar simpelweg de Raad van Toezicht die vervolgens de directie benoemt. En de directie benoemt de hoofdredactie en formeel ook elke andere medewerker. Zo ver is die beïnvloeding niet. En zo kon oud-CDA kamerlid Jan de Vries daar in een plek verwerven in 2011.
NTR
De NTR kent exact hetzelfde principe. Ook daar de minister aan zet. Actief Amsterdam VVD-wethouder (!) Eric van den Burg is in zijn vrije tijd voorzitter van de NTR Raad van Toezicht sinds 1 juli 2014 (ook benoemd door VVD’er Dekker) en P. Van Loo is actief CDA’er.
En dan de toezichthouder, het Commissariaat voor de Media. De Commissarissen die beslissen over het toezicht en de controle-functie over de mediawet uitvoeren, ook die worden door de minister benoemd.
Als dit zo een rijtje is gezet, zou je denken, dit riekt naar politieke benoemingen en kan ook misbruikt worden. En uiteraard, zoals aangegeven, er zijn politieke lijntjes te vinden in de Raden van Toezicht en bij de NPO ook in de Raad van Bestuur. Opvallend is dat bij de NPO en NOS vooral de voorzittersrollen door politiek gelieerde personen wordt ingevuld. Tel daarbij op dat de minister ook bestuursleden mag schorsen en ontslaan en zie daar de invloedrijke mogelijkheden van de minister/staatssecretaris die de post media mag beheren.
Ook Lennart van der Meulen (ooit campagneleider D66 en Commissaris bij het commissariaat, thans VPRO directeur), bekritiseert de politeke benoeming van VVD´er Bruno Bruin als voorzitter van de Raad van Bestuur
Hoe zou Nederland reageren als een minister/staatssecretaris van al die bevoegdheden die het parlement deze heeft toebedeeld, gebruik zou maken?
David de Jong
[textblock style=”1″]
De wetteksten:
NPO:
De raad van toezicht bestaat uit een voorzitter en ten hoogste vier andere leden die op voordracht van Onze Minister bij koninklijk besluit worden benoemd, geschorst en ontslagen.
De raad van bestuur bestaat uit een voorzitter en ten hoogste twee andere leden die worden benoemd, geschorst en ontslagen door de raad van toezicht. [,..] Besluiten tot benoeming, schorsing of ontslag behoeven de instemming van Onze Minister.
NOS:
De raad van toezicht van de NOS bestaat uit vijf of zeven leden die op voordracht van de raad van toezicht door Onze Minister worden benoemd en die door Onze Minister kunnen worden geschorst en ontslagen.
De directie van de NOS bestaat uit ten hoogste drie leden die worden benoemd, geschorst en ontslagen door de raad van toezicht.
NTR:
De raad van toezicht van de NTR bestaat uit vijf of zeven leden die op voordracht van de raad van toezicht door Onze Minister worden benoemd en die door Onze Minister kunnen worden geschorst en ontslagen.
De algemeen directeur van de NTR wordt benoemd, geschorst en ontslagen door de raad van toezicht.
Toezichthouder: Commissariaat voor de Media:
Onze Minister benoemt, schorst en ontslaat de leden van een zelfstandig bestuursorgaan. (Commissariaat voor de Media)
[/textblock]
Ja precies. Eindelijk wordt de Nederlandse omroep censuur eens aan de kaak gesteld. Tot op het niveau van de lokale omroep wordt precies bepaald middels de ICE norm hoeveel nieuws, cultuur etc moet worden uitgezonden op straffe van verlies van zendvergunning. Sinds kort worden de lokale omroepen weer aangespoord (gedwongen) om te fuseren tot streekomroepen. De geschikte middengolfantennes werden daags na het staken van de uitzending van Radio Maria opgeblazen, ondanks dat een aanvraag voor die frequentie werd ingediend. Zo kan ik nog wel even doorgaan, maar de essentie is duidelijk. Regel snel de situatie in Polen en pak dan Nederland maar eens grondig aan.