Het programma Andere Tijden staat vanavond (21.25 uur / NPO 2) stil bij het gesjoemel bij spelshows in Nederland in de jaren ’70 en ’80.
Gejat
Uit het programma blijkt dat kandidaten in de spelshows op grote schaal werden geholpen door de presentatoren: de meest sympathieke kandidaat moest de show winnen. Ook werden de spelformats op de Nederlandse buis één-op-één gekopierd van de Amerikaanse televisie. “Alles bij elkaar gejat”, zegt Fred Oster in Andere Tijden. Hij kwam terug uit Amerka met het idee voor de WieKentKwis en werd zelf de presentator. De formats van vrijwel alle spelshows in de jaren ’80 kwamen uit het buitenland en werden zonder scrupules gekopieerd.
Hoge kijkcijfers
De spelshows waren in de jaren ’70 en ’80 dé televisieprogramma’s van het weekend en belangrijke uithangborden voor de omroepen. Hele gezinnen zaten aan de buis gekluisterd bij de marmotten – of waren het cavia’s? – van de WieKentKwis. Later kwamen de 1-2-3-show onder leiding van Ted de Braak bij de KRO, de Showbizzquiz van Ron Brandsteder bij de TROS, en de shows van Willem Ruis bij de VARA. Zes of zeven miljoen kijkers waren geen uitzondering.
Reclame
Vaak waren de shows gekoppeld aan goede doelen, waardoor ze deels ook werden gefinancierd. Daarnaast deden de omroepen op grote schaal aan sluikreclame. “Het mocht niet van minister Brinkman”, zegt een in het blauw gestoken stewardess als presentator Willem Ruis haar vraagt waarom ze haar logo niet draagt. Waarop de presentator de zaal luidkeels KLM laat scanderen. Maurice Koopman, toenmalig hoofd amusement van de VARA, kan er nog om grinniken.
Concurrentie
De concurrentie tussen omroepen om de kijkcijfers was groot. De decors werden steeds extravaganter, de prijzen groter, de presentatoren belangrijker. Zo besloot de VARA in een gigantische circustent met de Willem Ruisshow door het land te trekken. Een avontuur dat bakken met geld kostte.
Andere Tijden
Nu Den Haag discussieert over amusement bij de publieke omroep gaat Andere Tijden terug naar de hoogtijdagen van het amusement op televisie, de periode dat alles kon en alles mocht. De uitzending is vanavond om 21.25 uur te zien op NPO 2. De herhaling is zondagmiddag om 14.10 uur terug te zien op NPO 2. Daarnaast is de uitzending later vanavond beschikbaar op NPO.nl.
Op de website van Andere Tijden zijn fragmenten te zien van de spelshows van de jaren ‘70 en ’80, de documentaire over het bewogen leven van Willem Ruis, de reactie van Joop van den Ende op de nieuwe mediawet en er kan gekeken worden naar het finalespel van de WieKentKwis: de marmottenbak.
Video:
Preview uitzending Andere Tijden:
