COLUMN: De Nederlandse Publieke Omroep (NPO) heeft met de aankondigingen om de educatieve en culturele programma’s op NPO Radio 5 en het schrappen van een themaradiozender als NPO Zappelin Radio in feite aangegeven lak aan de nieuwe Mediawet en het parlement voor wat betreft haar radio-aanbod.
De nieuwe taakopdracht is een breed en divers publiek voorzien van informatie, cultuur en educatie via alle beschikbare aanbodkanalen. Amusement mag dan alleen als middel om een informatief, cultureel of educatief doel te bereiken of een breed en divers publiek te trekken en te binden zodat deze doelen onder de aandacht worden gebracht. Daarbij dienen de publieke mediadiensten in overeenstemming te zijn met publieke waarden waarbij zij voorzien in democratische, sociale en culturele behoeften van de Nederlanse samenleving.
Niet de gedachte dat je als belastinggefinancierde omroep deze taakopdracht hebt die je dient te vervullen, en dat dat in feite de basis is voor je bestaan, nee het profieldenken lijkt overheersend als het gaat om het radio-aanbod van de zes hoofdradiostations die de NPO blijft houden. Van die zes zijn er vijf muziekzenders. Dat op zich is een merkwaardig gegeven. Hoe het informatieve, culturele en educatieve doel wordt bereikt met vijf muziekzenders is nergens door de NPO uiteengezet.
De culturele en educatieve programma’s worden geschrapt door de NPO in de meerjarenbegroting 2016 zonder dat het ook maar met een woord genoemd wordt. Het culturele programma OBA Live en de educatieve programma’s NTR Academie en NTR Kennis van Nu worden simpelweg geschrapt. En dat met de redenatie: dat de radioluisteraar steeds minder interesse heeft voor dit soort content via deze gesegmenteerde manier van aanbieden. Het komt de NPO goed uit dat de zogeheten levensbeschouwelijke omroepen (2.42) wettelijk worden geschrapt.2,7 miljoen euro kan daarbij worden wegbezuinigd van NPO Radio 5 zo valt te lezen.
Teleac en RVU (Educom), de educatieve omroepen zijn samengegaan met de NPS tot NTR. Met dat samengaan is blijkbaar educatieve en wetenschapelijke radio weinig belangrijk meer voor de beleidsbepalers van de NPO, maar misschien ook niet langer voor de NTR?
De NTR is ook verantwoordelijk voor de productie van NTR Zappelin Radio. Een publieke themaradiokanaal dat voor jonge kinderen gerichte muziek brengt. De redenatie van de NPO om dit (goedkope) internetkanaal te schrappen is nog verbazingwekkernder:’redenen zijn bijvoorbeeld dat radio geen belangrijke vrijetijds- en mediabesteding van kinderen is, en kinderen vooral met hun ouders meeluisteren.”.
Me dunkt. Een 3 of 4-jarige gaat niet vanuit zichzelf iets opzoeken maar doet dingen die zijn ouders aangeven.
Maar ook deze redenatie is interessant: “De insteek van de radiostrategie in het Concessiebeleidsplan is dat subkanalen altijd in het verlengde liggen van een hoofzender, om zo een samenhangend en sterk portfolio aan te kunnen bieden. Het ontbreken van een hoofdzender gericht op kinderen, betekent dan ook dat er geen subkanaal gericht op kinderen kan bestaan.”
Met een beetje promotie en uitzending via DAB+ kan NPO Zappelin Radio juist bijdragen aan een versterking van het publieke karakter van de NPO. In hoeverre maar liefst drie nieuwe thematisch-muzikale NPO FunX kanalen via DAB+ daartoe bijdragen (waaronder Turkpop), kan je je daarbij afvragen .
En daarom biedt de NPO geen radiozender voor kleine kinderen die met liedjes educatief van karakter is. De NPO vergeet daarmee dat ze niet alleen een doelstelling voor Nederland heeft, maar dat juist zo een internetradiozender ook voor alle Nederlandse kinderen buiten Nederland een zeer belangrijk middel is voor de ouders en kinderen.Weliswaar blijft het commerciele Efteling Radio nog bestaan, maar dat wordt vanuit een andere leest gemaakt en blijft bestaan zolang dat laatste nog rendabel is voor De Efteling.
De redenaties die de NPO onder leiding van Henk Hagoort en Shula Rijxman gebruikt, worden en zijn goed bevonden door de NPO Raad van Toezicht (onder voorzitterschap van Cees Smaling en onder andere hoogleraar Nico van Eijk en prof.dr. Frissen). Deze toezichthouder die aldus bestaat uit personen uit de academische wereld, geven blijk van het hebben van algehele lak aan de publieke waarden die een belastinggefinancierde publieke omroep zou moeten willen nastreven, nog los dat ze daarmee totaal tegen de door de Tweede Kamer aanvaarde Mediawet ingaan. Natuurlijk kan de redenatie gehanteerd worden dat de plannen voordat de Mediawet door de Tweede Kamer is gegaan, gemaakt zijn. Maar toch waren deze wetteksten – en deze breed gesteunde beleidslijn – al bekend en heeft de NPO op geen enkele wijze gereageerd op die aanvaarde Mediawet.
Zelfs als de NPO zou stellen te willen wachten tot ook de Eerste Kamer accoord zal zijn, getuigd het van een hypocrisie aangezien de NPO in veel andere gevallen zelf anticipeert daarop; zo ook bij de samenstelling van de huidige NPO Raad van Bestuur zelve. En de NTR? Die is oorverdovend stil gebleven bij het door de NPO schrappen van haar programma’s. Erik van den Burg (VVD-wethouder) die in zijn vrije tijd voorzitter is van de Raad van Toezicht van de NTR, Paul Romer (Algemeen directeur NTR) en Carel Kuyl (mediadirecteur NTR) hebben zich niet gemengd in deze discussie. Het typeert hoe de NPO en NTR tegen radio aankijken. En dat is jammer.
David de Jong
