Digitale radio via de ether, DAB+, is op dit moment in Nederland nog geen volwaardig alternatief voor FM. Dit zegt adviesbureau Kwink Groep dat in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken onderzoek heeft gedaan naar digitale radio in Nederland.
Indoorbereik niet gelijk aan FM
Volgens het adviesbureau is bij DAB+ outdoor het bereik van de meeste radio-omroepen weliswaar groter dan bij FM, maar indoor is het bereik in veel gevallen nog niet gelijk aan dat van FM. Bovendien moeten technische problemen die te maken hebben met synchronisatie en interferentie worden opgelost, aldus Kwink Groep. DAB+ biedt daarnaast voor wat betreft geluidskwaliteit en content nog onvoldoende extra’s om luisteraars te verleiden om de overstap te maken.
Digitaliseringsplannen
Bij de landelijke publieke radiozenders is de dekking indoor al sterk verbeterd en wordt er op een hogere audiokwaliteit uitgezonden. De landelijke commerciële radiozenders hebben een digitaliseringsplan ingediend om de dekking vooral indoor te verbeteren. Daarnaast krijgen de landelijke commerciële radiozenders de mogelijkheid na september 2017 om in een hogere audiokwaliteit te gaan uitzenden. De regionale commerciële omroepen hebben ook een digitaliseringsplan ingediend maar dit is “minder robuust” volgens het adviesbureau. Regionale commerciële omroepen hebben aangegeven meer DAB+-capaciteit nodig te hebben alvorens het interessant wordt om verder in digitale radio via de ether te investeren.
Voordelen in Nederland kleiner
De voordelen van digitale etherdistributie ten opzichte van FM zijn in Nederland verhoudingsgewijs kleiner dan in veel andere landen. Dit komt ten eerste doordat het FM-netwerk in Nederland kwalitatief goed is in vergelijking met andere landen, in termen van dekking en capaciteit (aantal omroepen dat beschikt over FM-distributie) mede als gevolg van het toepassen van voor het FM-spectrum innovatieve planningstechnieken. Nederland heeft als voordeel dat het relatief klein, vlak en dichtbevolkt is, waardoor de FM-ontvangst relatief goed is.
Ten tweede heeft Nederland een sterk ontwikkeld programma-aanbod via FM. In andere landen zorgt DAB voor veel nieuwe toetreders en nieuw aanbod. In Nederland zal dit in minder mate het geval zijn. Desalniettemin biedt DAB ook voordelen voor Nederland alleen wegen de voordelen op dit moment minder zwaar dan in andere landen het geval is.
Early Adopter-fase
Met 6% van de huishoudens die een DAB+-apparaat thuis of in de auto heeft, bevindt DAB+ zich in Nederland in de early adopter fase. Deze fase is cruciaal voor het succes van DAB+. Als de groei in gebruik niet snel genoeg doorzet dan verkleint dit de kans dat DAB+ op grotere schaal zal worden gebruikt. Er is sprake van “momentum” aldus het adviesbureau: “Als de investeringen in DAB+ worden vertraagd of gepauzeerd dan verkleint dit de kans op een succesvolle introductie van DAB+ aanzienlijk.”
Het adviesbureau doet een aantal aanbevelingen aan het Ministerie van Economische Zaken om de ontwikkeling van DAB+ in Nederland te bevorderen. Zo zouden radiozenders de mogelijkheid moeten krijgen om hun analoge uitzendingen uit te schakelen zonder dat hierdoor hun digitale vergunning verloren gaat.
Afschakelmoment FM bepalen
Daarnaast wordt geadviseerd om aan de betrokken partijen (zowel commerciële als publieke radiozenders alsmede de overheid) om in samenspraak een plan te maken voor het bepalen van een streefdatum voor het starten met het afschakelen van de FM-band en gezamenlijk een communicatiestrategie te ontwikkelen voor het communiceren van deze datum aan luisteraars, fabrikanten, leveranciers en andere relevante partijen. Deze afspraak kan vastgelegd worden in een intentieverklaring die radio-omroepen ondertekenen bij de verlenging van hun vergunningen.
Indicator
Daarnaast adviseert Kwink Groep aan het ministerie van Economische Zaken en de radio-omroepen om voor de huidige indicator voor het bepalen van een afschakeldatum (het percentage huishoudens dat over een DAB+-ontvanger beschikt) te vervangen door een indicator die beter uitdrukking geeft aan de ambitie om op termijn de analoge radio af te schakelen. Gedacht kan worden aan het aandeel luisterminuten via FM binnen het totaal aantal radioluisterminuten (inclusief andere vormen van radio).
Aandachtspunt hierbij is de maatschappelijke functie die etherradio vervult, bijvoorbeeld in het geval van rampen en calamiteiten. Als DAB+ niet of niet snel genoeg van de grond komt, zou dat reden kunnen zijn om FM langer in de lucht te houden.
Het gehele rapport van de Kwink Groep is hier te lezen.
