Etherpiraterij is een afnemend verschijnsel in Nederland. Dit concludeert het Agentschap Telecom in haar jaarverslag ‘Staat van de Ether 2014’. De overlast die vergunninghouders ondervinden van etherpiraterij is volgens het Agentschap Telecom in 2014 sterk verminderd. Ten opzichte van 2013 is het aantal geregistreerde illegale uitzendingen afgenomen met 53,5%. In 2014 zijn er echter wel 14 illegale uitzendingen op de Middengolf waargenomen. Agentschap Telecom onderzoekt of hier sprake is van een trend.
Ook ziet het agentschap dat er meer vanaf openbare grond wordt uitgezonden. Daarnaast lijkt het erop dat etherpiraten steeds vaker uitwijken naar antenne-installaties van mobiele operators of zelfs C2000-masten. Dat is gevaarlijk en onacceptabel, aldus het Agentschap. “Het geeft een verhoogde kans op schade en uitval van mobiele netwerken. Daarmee komt ook de bereikbaarheid van 1-1-2 in het geding. Agentschap Telecom treedt daar strafrechtelijk en met prioriteit tegen op, in samenwerking met de Nationale Politie en het Openbaar Ministerie.
Strengere aanpak
In november 2013 startte Agentschap Telecom met een strengere aanpak van illegale uitzendingen in de FM-omroepband. ‘Lik op stuk’ was en is daarbij het devies; direct beboeten van eigenaren van percelen vanaf waar met (soms hoge) antennemasten werd gezonden. De boetes kunnen oplopen tot €45.000,- afhankelijk van de veroorzaakte overlast op legale stations in de ether. Dat geldt voor iedereen die bij de illegale uitzending betrokken is. Bij de oude aanpak werden perceeleigenaren eerst gewaarschuwd voordat tot beboeting werd overgegaan. Maar deze aanpak werd regelmatig omzeild door de zenders te verplaatsen. Daardoor was het niet meer effectief. De cijfers vanuit het Monitoring- en Analysecentrum van het agentschap laten zien dat de nieuwe aanpak succesvol is: het heeft geleid tot een aanzienlijke daling van het aantal illegale uitzendingen.
Meer evenementenverginningen
Door het strengere toezicht in de FM-omroepband wordt steeds vaker uitgeweken naar een legaal alternatief: evenementenvergunningen. Die worden afgegeven voor kortdurende lokale evenementen waarbij een radiozender wordt gebruikt. Met name rond Kerst zijn veel evenementenzenders actief. Omdat deze evenementenzenders in de schaarse, lokaal beschikbare frequentieruimte worden gepland, controleert het agentschap in deze periode extra vaak. Om geen storing te veroorzaken op andere legale zenders is het namelijk van belang dat de vergunde vermogens en antennediagrammen niet worden overschreden.
De tijdelijke vergunningen voor evenementenzenders in de FM-omroepband blijken te voorzien in een behoefte: in 2013 waren er nog 120 aanvragen. In 2014 waren er 175 aanvragen voor evenementenvergunningen. Voor de eindejaarsperiode zijn 52 vergunningen verstrekt. Met name in het gebied tussen Leeuwarden, Dokkum, Groningen en Heerenveen bleken de evenementenvergunningen gewild. Hier zijn 21 vergunningen uitgegeven. Deze concentratie maakt het complex om ter plekke voldoende beschikbare frequentieruimte te vinden. Het is onzeker of dit bij een eventuele toename in de toekomst nog voor alle aanvragen mogelijk is.
Controle op officiële vergunningen
Het Agentschap controleerde in 2014 ook omroepen met een officiële vergunning of zij wel uitzonden conform de uitgegeven vergunning. In de eerste helft van 2014 zijn in totaal 48 FM-omroepzenders van grote publieke lokale omroepen gecontroleerd. Bij 73% van de geïnspecteerde zenders zijn afwijkingen geconstateerd van de voorgeschreven parameters, aldus het Agentschap. In 2013 en 2014 zijn 22 FM-omroepzenders van niet-landelijke commerciële omroepen gecontroleerd. Bij 18% van de geïnspecteerde zenders zijn afwijkingen geconstateerd. De resultaten zijn enigszins vertekend. De inspecties waren van tevoren aangekondigd. Dit heeft geleid tot calculerend gedrag van de vergunninghouder.
Calculerend gedrag
Er zijn aanwijzingen dat meerdere omroepen – zowel landelijk, regionaal als lokaal – hun zendvermogen bewust verlagen bij inspecties van Agentschap Telecom. Daarna draaien zij hun zendvermogen vaak weer omhoog. Dat blijkt uit een analyse van de meetgegevens van het Landelijk Meetnet Telecom (LMT) . Met het LMT is het agentschap in staat om (historisch) veranderingen in veldsterkte waar te nemen. Veranderingen in veldsterkte zijn een indicatie dat het zendvermogen is verhoogd of is verlaagd. De veranderingen in veldsterkte deden zich voor bij een aantal omroepen waarbij een onaangekondigde inspectie niet mogelijk was. “Het behoeft geen betoog dat Agentschap Telecom het waargenomen calculerend gedrag van deze omroepen onacceptabel vindt. Niet alleen eigenen deze vergunninghouders zich onrechtmatig een groter verzorgingsgebied oe dan waar zij op grond van hun vergunning recht op hebben. Zij maken ook inbreuk op het verzorgingsgebied van andere vergunninghouders. Het gevolg daarvan kan weer zijn dat ook deze vergunninghouders clandestien met hoger vermogen willen uitzenden om het bereik te verbeteren.”, aldus het Agentschap.
Agentschap Telecom heeft in april 2014 een brief naar alle circa 270 lokale omroepen in Nederland gestuurd en hen gewezen op het feit dat het agentschap over aanwijzingen beschikt dat diverse omroepen het zendvermogen voorafgaand aan de inspectie hebben aangepast om zo tijdens de inspectie aan de eisen te voldoen. In de brief zijn de omroepen erop attent gemaakt dat de inspecteurs in het kader van informatiegestuurd toezicht voorafgaand aan en na afloop van een inspectie meetgegevens van het LMT raadplegen op veranderingen in veldsterkte. Veranderingen in veldsterkte kunnen aanleiding zijn om een omroep (opnieuw) te controleren
Het gehele jaarverslag van het Agentschap Telecom vind je via: http://www.agentschaptelecom.nl/sites/default/files/staat_van_de_ether_2014.pdf
