Deze week werd bekend dat Liberty Global, moeder van kabelbedrijf UPC, kabelaar Ziggo wil overnemen. De beide kabelbedrijven zullen onder de naam Ziggo verder door het leven gaan. Een analyse van deze op handen zijnde kabelfusie van David de Jong.
“Voorlopig verandert er niets voor klanten”
“Voorlopig verandert er niets voor klanten”. Een veelgehoorde kreet bij overnames en fusies evenals “geen negatieve gevolgen voor consumenten”. Zo ook “er verandert niets in de markt”. Ziggo en UPC gaan fuseren. De twee grote kabelaars gaan samen. Liberty Global, eigenaar van UPC Nederland en andere grote kabelaars in met name Europa, neemt Ziggo over. Niet de hoofdstad Amsterdam waar UPC Nederland sinds haar ontstaan zetelt, zal de hoofdzetel worden van het fusiebedrijf, maar Utrecht. Ziggo – bestaand sinds januari 2007 (eerst als Zesko Holding), gebruikt de merknaam Ziggo nog geen 6 jaar en zetelt sinds mei 2009 in Utrecht.
Aanmerkelijke marktmacht
Het nieuwe fusiebedrijf zal 4,45 miljoen betalende klanten bedienen aldus de laatst bekende cijfers; De in veel media genoemde 7 miljoen is het potentiele aantal huishoudens als klanten. De combinatie bedient aldus 62,8 % van de huishoudens in het gebied die klant kunnen zijn. Omdat het buiten het werkgebied van de combinatie Ziggo/UPC om relatief kleinere gebieden gaat (Zeeland, Veendam, Gouda, Westland e.d.), is in heel Nederland, circa 59 % klant van de combinatie. Daarmee is het a priori op landelijk niveau een speler met aanmerkelijke marktmacht. Nu is dat al het geval op regionaal niveau.
Nieuwe leningen
De overname zal worden gepleegd met nieuwe leningen. Ziggo heeft al 3,1 miljard aan leningen uitstaan; hier komt 1,5 miljard euro bij na de overname. Curieus gegeven, zeker wetende wat gigantische leningen op bedrijven voor impact heeft op de economie en bedrijven. Een partij met aanmerkelijke marktmacht kan het doen, want min of meer zijn inkomsten zekergesteld, zo moeten de eigenaren en directies denken die zichzelf daarbij uiteraard – met hun bonussen, salarisen en aandelenpakketten, goed voor miljoenen, niet zijn vergeten. Een klein detail ter contrast een helpdesk/callcenter medewerker die het uithangbord is van het bedrijf, krijgt volgens vacature-advertenties nauwelijk net iets meer dan minimumloon met circa 8,75 bruto per uur bij een nul-urencontract (via een extern bedrijf). Vakbonden becijferen dat het mogelijk 500 tot 600 arbeidsplekken kan kosten bij Ziggo en UPC bij de fusie; externe bedrijven niet meegerekend.
Verandert er niets?
Uiteraard zullen wijzigingen niet van de een op andere dag plaats vinden. Een integratieproces van bedrijven van de omvang van Ziggo en UPC duurt enige tijd. En dit kan juist wel impact hebben op klanten. Een paar simpele verschillen louter op het r/tv aanbod: het standaardpakket bij UPC kost 18,70 euro per maand. Daarbij levert UPC free to view een digitaal aanbod zonder dat een smartcard nodig is en daarnaast analoge televisie. Meer digitaal kost 24,20 euro per maand inclusief een digitale interactieve bruikleen/huurontvanger of CI+ module. Het concept bij UPC bestaat er uit dat het gecodeerde aanbod wordt aangeboden via apparatuur die in handen is van UPC.
Ziggo vraagt 17,75 euro per maand, maar codeert haar digitale aanbod volledig. Het eerste pluspakket kost bij Ziggo inclusief standaardpakket 27,70 euro per maand. Digitale ontvangers (cq. CI+ modules) dienen bij Ziggo te worden gekocht, al dan niet via een eenmalige bijdrage grotendeels te worden geschonken bij een verplichting twee jaar abonnee te blijven. Beide kabelaars trachten echter controle uit te oefenen over de wijze waarop klanten televisie en radio digitaal bekijken: de zendervolgorde (EPG) is een kwestie van de kabelaars die ze in onderhandelingen meenemen met televisiezenders; ook de ‘certificering’ van apparatuur kan soms ingezet om commerciele motieven. Tevens maken de kabelaars gebruik van hun bevoegdheden om extra signalen ten behoeve van interactiviteit als HBBtv te blokkeren omdat het hun eigen interactieve platforms kan kanibaliseren.
Integratie
De vraag voor televisieklanten komt op hoe gaat een integratie er uit zien? Dit jaar verhoogt Ziggo haar standaardtarief niet (voor het eerst sinds jaren). Pluspakketten worden wel duurder en gratis onderling bellen is afgeschafd. Kost een standaardabonnement in 2015 of 2016 bij Ziggo straks hetzelfde als (thans) bij UPC? Hoe gaan de pluspakketten er uitzien? Liberty Global investeerde veel in haar Horizon-platform waarin ze televisiekijken zo veel mogelijk interactief wil maken; Ziggo hanteert andere modellen en platforms. Bij UPC betaalt tweederde van het klantenbestand (meer dan 1,1 miljoen) voor een digitaal pluspakket en is tegelijkertijd interactief; bij Ziggo heeft slechts 20 % een interactieve ontvanger (566.000 klanten).
De grote vraag is hoe gaat dit geintegreerd worden, waarbij met volstrekt verschillende technologien wordt gewerkt. Dat het Ziggo-merk gebruikt zal worden, wil niet zeggen dat Liberty Global/UPC technologien uiteindelijk leidend worden. Wie zegt dat het Ziggo merk niet met het UPC merk zal worden aangevuld en op zijn minst het Liberty Global-beeldmerk zal verkrijgen zoals het Zwitserse Cablecom verging (inmiddels UPC Cablecom) en ook het Duitse Unit Media heeft een andere gedaante verkregen onder Liberty Global. Overeenkomst: 100% dochters van Liberty Global.
Dat er iets gaat veranderen voor klanten staat in die zin vast. Hoe en op welke wijze staat minder vast. Toen Casema, @Home en Multikabel samengingen, ging dat geleidelijk. Ook andere bedrijven doen dat bij overnames. Tarieven worden gelijkgeschakeld, het aanbod wordt gelijkgeschakeld en uiteindelijk de gebrukte techologien. Hoe anders synergie te verkrijgen en het kunnen terugbetalen van de grote bedragen die het bedrijf aan het lenen slaat?
Wat betekent dat voor de r/tv markt en aanpalende markten?
Een bedrijf die grofweg 60 % van de Nederlandse huishoudens bedient en waarbij de rest van de huishoudens te maken heeft met een versplinterde markt (KPN/Telfort, Tele2, CanalDigitaal/M7, Delta, CIF/Caiway, KabelNoord etc) betekent dat niemand om die grote combinatie heen kan om een rol te spelen in het r/tv landschap zolang deze de aanmerkelijke marktmacht heeft.
Het betekent dat voor een dergelijke overname de Europese Commissie, of indien dat het geval is de Autoriteit Consument & Markt goed moet nadenken over alle implicaties van een dergelijke fusie. Eerder oordeelde ACM-voorganger Opta dat omdat Ziggo en UPC regionale en geen landelijke speler waren in de marktanalyse geen landelijke aanmerkelijke marktmachtspeler waren in een digitaliserende markt. Dit is nu anders. Zelfs in het digitale tv-landschap bedienen beide spelers samen 3,9 miljoen huishoudens en daarmee een meerderheid van alle Nederlandse huishoudens.
Voorwaarden aan fusie
Als een fusie zou worden toegestaan, klinkt het logisch hier ernstige voorwaarden aan te verbinden. De kabelaar kan worden gevraagd een switch off plan in te dienen, ter digitalisering. Tegelijkertijd kan de kabelaar verplicht worden om het digitale signaal – net als analoog nu nog – free to view aan te bieden in het laagste pakket zoals UPC doe. En daarmee wederverkoop te verplichten middels objectiveerbaar gedefinieerde nondiscriminatoire kostengeorienteerde tarieven waarvan de grondslagen openbaar worden.
Ook op technologisch vlak kunnen regels worden opgesteld om te voorkomen dat zowel klanten als marktpartijen worden benadeeld. Non-discriminatoir, universele standaarden en zomeer. HBBtv kan dat niet langer geblokkeerd worden, maar ook de EPG-zendervolgordes worden op deze wijze geen produkt van commercie. Ook de allocatie voor de publieke omroep kan geregeld worden zowel in bandbreedte als in de plek van het aanbod. En voor zendertoegang kunnen dan ook heldere non discriminatoire toegangsvoorwaarden
gaan gelden.
Tevens is het logisch dat er toezicht en regels komen tot op welke mate de kabelcombinatie in andere markten actief mag zijn, alsmede de mate waarin exclusiviteit mogelijk is ook bij content, alsmede in hoeverre volledig afgesloten contentsystemen/toegangsystemen mogen. In Europa zijn eerder grote fusies en overnames geweest. Vivendi nam destijds TPS over en fuseerde het met Canal+; 21st Century Fox (destijds News Corp) nam destijds Tele+ en Stream over tbv Sky Italia. Ook het Britse BSkyB kent een aantal regels waar ze aan moet voldoen.
De vraag komt op tot op welke mate toezichthouders bereid zijn regels op te stellen voor deze nieuw ontstane marktmacht en of het wenselijk is dat straks – bij het uitblijven daarvan – slechts enkelen kunnen beslissen met welke technologieën, welke content voor welke prijs en met welke randvoorwaarden gewerkt wordt. Ook het fenomeen privacy speelt daarbij een rol. Er zijn genoeg situaties geweest en denkbaar waarbij je niet achteraf zou willen ingrijpen maar op voorhand heldere voorwaarden wenst.
